ဩကာသ ဘုရားရွိခိုး၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆုေတာင္းျခင္းတြင္ပါဝင္ေသာ အပါယ္ေလးပါး၊ ကပ္သံုးပါးစသည္တို႔၏ အနက္အဓိပၸာယ္

အပါယ္ေလးပါး
အပါယ = (အပ+အယ။ အယ=ခ်မ္းသာ+အပ=ကင္းျခင္း)
ခ်မ္းသာကင္း၍ ကုသိုလ္ျပဳခြင့္မရေသာအရပ္။

၁။ ငရဲ 
၂။ တိရိစာၦန္
၃။ ၿပိတၱာ = စားရာမဲ့ ဝတ္ရာမဲ့ ခိုကိုးရာမဲ့ျဖစ္ေနသူတို႔ဘံု
၄။ အသူရကာယ္ = ၿပိတၱာထက္ အေျခအေနဆိုးေသာ အျမဲပူေလာင္ ဆင္းရဲမႈတို႔ကိုခံေနၾကရသူတို႔ဘံု

ကပ္သံုးပါး
ကပၸ=ကပ္=ေခတ္၊ ကာလ
(မေကာင္းေသာကပ္သံုးပါး)
၁။ ဒုဗိ ၻကၡႏၲရကပ္ = လူတို႔ေလာဘထူေျပာလာ၍ျဖစ္ေသာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးျခင္းေဘးက်ေရာက္သည့္ကာလ

၂။ သတၳႏၲရကပ္ = လူတို႔ေဒါသထူေျပာလာ၍ျဖစ္ေပၚလာေသာ လက္နက္ေဘး၊ စစ္ေဘးက်ေရာက္သည့္ကလ

၃။ ေရာဂႏၲရကပ္ = လူတို႔ ေမာဟထူေျပာလာ၍ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားဆိုက္ေရာက္လာသည့္ေဘးက်ေရာက္သည့္ကာလ

ရပ္ျပစ္ ရွစ္ပါး
၁။ ငရဲ
၂။ တိရိစာၦန္
၃။ ၿပိတၱာ
၄။ သက္တမ္းအလြန္ရွည္သည့္ အရူပ(နာမ္သက္သက္)ႏွင့္ အသညသတ္(ရုပ္သက္သက္)ျဗဟၼာဘံု
၅။ ပစၥႏၲရစ္အရပ္သား (အစြန္အဖ်ား ေဝးလံသီေခါင္ လူသူမေရာက္သည့္၊ ေဝါဟာရစကားလံုးမျပည့္စံုမႂကြယ္ဝသည့္ လူရိုင္းမ်ိဳးႏြယ္)
၆။ မိစၧာဒိ႒ိ = (မိစာၦ)မွားယြင္းေသာ +(ဒိ႒ိ)အယူဝါဒရွိသည့္ အမ်ိဳးအႏြယ္
၇။ ဒုပၸည = အသိဉာဏ္ လူစဉ္မမီေသာသူ
၈။ သာသနာပ ကာလ(ဗုဒၶမပြင့္ထြန္းေသာ၊ ဗုဒၶအဆံုးအမ မရွိေသာ ကာလ)

ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါး
၁။ ေရ (ေရလႊမ္းျခင္းေဘး)
၂။ မီး (မီးေလာင္ျခင္းေဘး)
၃။ မင္း (မင္းျပစ္မင္းဒဏ္ခံရျခင္းေဘး)
၄။ ခိုးသူ (ခိုးဝွက္ လုယက္ခံရျခင္းေဘး)
၅။ အေမြခံဆိုး (မိဘပစၥည္းျဖဳန္းတီး၍ မိဘအေပၚေက်းဇူးကန္းႏွိပ္စက္တတ္ေသာ သားသမီးဆိုး)

ဝိပတၱိတရား ေလးပါး
(ဝိပတၱိ=ခြၽတ္ယြင္းေဖာက္ျပန္မႈ)
၁။ ဂတိဝိပတၱိ = လားရာဂတိေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ အပါယ္၄ဘံုတို႔၌ျဖစ္ရျခင္း
၂။ ဥပဓိဝိပတၱိ = ဥပဓိရုပ္ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ ရုပ္ဆင္းအဂၤါခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း
၃။ ကာလဝိပတၱိ = ေခတ္ကာလပ်က္ယြင္းျခင္း၊ (တရားဥပေဒျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္မႈကင္းမဲ့ေသာအခ်ိန္)
၄။ ပေယာဂဝိပတၱိ = လုပ္ေဆာင္မႈ မမွန္မကန္ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ လုပ္မွားကိုင္မွားျဖစ္ျခင္း၊ အျပစ္က်ဴးလြန္မိျခင္း

ဗ်သနတရား ငါးပါး
(ဗ်သန=ပ်က္စီးျခင္း)

၁။ ဉာတိဗ်သန = ေဆြမ်ိဳးမ်ားပ်က္စီးျခင္း
၂။ ေဘာဂဗ်သန = စည္းစိမ္ဥစၥာဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးျခင္း
၃။ ေရာဂဗ်သန = အနာေရာဂါစြဲကပ္၍ ပ်က္စီးျခင္း
၄။ သီလဗ်သန = အက်င့္သီလပ်က္စီးျခင္း
၅။ ဒိ႒ိဗ်သန = အယူဝါဒ ေဖာက္ျပန္လြဲမွားပ်က္စီးျခင္း
(သီလဗ်သနႏွင့္ဒိ႒ိဗ်သနသည္ သံသရာအစဉ္လိုက္၍ ဆိုးက်ိဳးေပးေသာအရာမ်ားျဖစ္၍ ေၾကာက္စရာအလြန္ေကာင္းပါ၏)

ထိုအေၾကာင္းတရားမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရခ်ိန္တြင္ တရားဓမၼကို က်င့္ႀကံအားထုတ္ရန္မွာ အလြန္တရာခက္ခဲ၍ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ အေျခအေနျဖစ္သျဖင့္ ထိုအခ်င္းအရာမ်ားႏွင့္ "အခါခပ္သိမ္းကင္းလြတ္ၿငိမ္းသည္ျဖစ္၍" ဟုဆုေတာင္းၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဆုေတာင္းျခင္းဟူသည္ လူတစ္ေယာက္၏ ကိုယ္က်င့္သီလႏွင့္တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ေသာအရာျဖစ္၍ ဆုေတာင္းသည့္အတိုင္းျဖစ္ေျမာက္ရန္မွာ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က်င့္သီလေစာင့္ထိန္းရန္လိုအပ္ပါသည္။

လူသားအားလံုး ထိုမေကာင္းျခင္းတို႔မွ ကင္းလြတ္ႏိုင္ၾကပါေစ...

Ref: ဗုဒၶဘာသာလက္စြဲက်မ္း(ပထမတြဲ){သာသနာေရးဦးစီးဌာန}